(Update van eerder gepubliceerd bericht 'Nederlandse banken ruim
geslaagd voor Europese stresstest' om meer informatie toe te voegen
onder andere over de ongewogen 'leverage ratio'.)
Door Archie van Riemsdijk
van DOW JONES NIEUWSDIENST
AMSTERDAM--De vier grote Nederlandse banken hebben het grote
bankenonderzoek en de stresstest van de Europese Centrale Bank
(ECB) goed doorstaan. Bij de test, die uit twee delen bestond,
bleven de kapitaalratio's van de banken ruim boven de normen die
door de Europese toezichthouders waren gesteld.
"Er komen uit het balansonderzoek geen kapitaaltekorten naar
voren en de banken zijn voldoende gekapitaliseerd om ook onder
zware stress boven de vooraf gedefinieerde normen te blijven",
stelt toezichthouder Jan Sijbrand van De Nederlandsche Bank in een
brief aan minister Jeroen Dijsselbloem van Financien.
Ook de 'leverage ratio', de ongewogen kapitaaleis die pas over
enkele jaren wordt ingevoerd, bleef in de stresstest goed overeind
bij de Nederlandse banken.
Voor het eerste deel van het ECB-onderzoek werd een groot aantal
leningenportefeuilles van banken doorgevlooid, om te zien of de
rapportages en waarderingen bij de jaarcijfers van 2013
overeenkwamen met de nieuwe Europese normen.
In absolute cijfers bleek de kapitaalpositie van de zeven
onderzochte Nederlandse banken eind 2013 EUR2,8 miljard lager te
zijn dan de EUR81,4 miljard aan kapitaal die was gerapporteerd,
door de strengere normen die de centrale bank hanteerde.
De gemiddelde kapitaalratio voor het kernkapitaal daalde door
dit balansonderzoek met 0,44 procentpunt tot 11,65% bij de
Nederlandse banken. Alle Nederlandse banken bleven ruim boven het
gestelde minimum van 8%.
Onder andere commercieel vastgoed en leningen grote en
middelgrote bedrijven gaven aanleiding tot aanpassingen van de
kapitaalpositie. Bij een enkele bank - SNS Bank - gold dat ook voor
de portefeuille met woninghypotheken.
Het tweede deel van het onderzoek betrof een stresstest,
uitgevoerd in samenwerking met de Nederlandse bankenautoriteit.
Deze test berekende de impact van een nieuwe economische crisis in
de komende drie jaar. Hier bleven alle onderzochte Nederlandse
banken boven de ondergrens van 5,5% kernkapitaal.
Bij 's lands grootste bank ING (INGA.AE) leverde het
boekenonderzoek slechts een beperkte bijstelling op van de
kapitaalpositie aan het einde van 2013. In het sombere scenario van
een zware economische crisis zakte de ratio in drie jaar tijd naar
8,7%, dus ruim boven de norm van 5,5%.
Bij Rabobank daalde de ratio door het balansonderzoek tot 12,0%
van 12,8%, en in het zware stresscenario tot 8,4%. Bij ABN Amro
bleef de ratio door het balansonderzoek vrijwel stabiel op 12,1%,
maar zakte het percentage onder zware stress tot 9,1%. De drie
grootste banken elkaar daarmee niet veel, voor wat betreft de
risicogewogen kapitaalposities.
Wat gevoeliger voor de stresstest bleken SNS Bank en RBS
Nederland. Bij SNS Bank daalde de ratio door het balansonderzoek
tot 14,9% van 15,5% en in het zware stresscenario tot 6,8%. Daarmee
kwam de vierde commerciele bank van Nederland het dichtst bij de
gevarenzone van 5,5%. RBS Nederland - waarin een deel van het oude
ABN Amro-concern terechtkwam - zag de ratio in het zware
stressscenario zakken tot 7,2% van 14,5%.
De twee overheidsbanken BNG Bank en NWB Bank bleven nog veel
ruimer boven de normen.
Analisten zien de tests als een belangrijke kans om het
vertrouwen van beleggers in de Europese bankensector te herstellen.
Gehoopt wordt dat banken die goed door de test heen zijn gekomen,
weer meer krediet aan bedrijven durven te verlenen en zo de
economische groei weer op gang brengen.
Een belangrijk doel van het ECB-onderzoek is om vast te stellen
in hoeverre Europese banken dezelfde normen hanteren, bijvoorbeeld
voor het aanleggen van reserves voor leningen met
betalingsachterstand, of het vaststellen van de risicoprofielen van
diverse leningenportefeuilles.
Banken mogen leningen die als veilig bekendstaan, zoals
staatsobligaties of hypotheken, grotendeels als risicoloos van de
balans afvoeren voor de berekening van de kapitaalratio.
Dit systeem van risicogewogen kapitaalratio's wordt door critici
als ondoorzichtig en manipuleerbaar beschouwd. Daarom moeten
Europese banken vanaf 2019 ook voldoen aan een ongewogen
kapitaaleis: de leverage ratio. Dit houdt in dat zij tenminste 3% -
of wellicht een hoger percentage - van de totale uitstaande
leningen moeten financieren met eigen vermogen. Daarbij wordt geen
onderscheid gemaakt, of dat nu veilige staatsobligaties zijn, of
riskantere leningen aan kleine bedrijven.
Deze ongewogen leverage ratio is door de ECB ook vermeld in de
onderzoeksresultaten, hoewel banken er niet op konden zakken - de
eis is immers nog niet van kracht.
Vooral RBS Nederland kwam sterk uit deze test, met een ratio van
7,64%, nagenoeg gelijk aan het voor 2013 gerapporteerde niveau.
Van de grote retailbanken scoorde Rabobank relatief goed, met
een daling van deze ratio naar 4,39% van 4,62%.
De andere drie banken ontlopen elkaar niet veel. De leverage
ratio van ING zakte door het balansonderzoek en de stresstest tot
3,27% van 3,35%. Bij ABN Amro zakte de ongewogen ratio tot 3,23%
van 3,26% en bij SNS Bank naar 3,02% van 3,12%.
Door Archie van Riemsdijk; Dow Jones Nieuwsdienst,
+31-20-5715200 ; archie.vanriemsdijk@wsj.com